Ngajadikeun hirup lalakon lampah dina kahirupan anu diwangun
ku olahan dasar élmu dina tuturan adat jeung budaya tuturunan, karuhun anu
buhun, pikeun panataran tur panuturan ules watek jeung paripolahna anu
ngagambarkeun salaku manusa Sunda sangkan mampu nyumponan: kabutuh alam jiwa,
kabutuhan alam pikir, jeung kabutuh alam waruga, sangkan dina nata rasa jeung
niti diri, aya kadali atawa elésan, teu mangprung ngaberung sakama-kama,
sakarep ingsun. Aturan Hirup di alam panyorangan. Kudu pengkuh kana aturan dina
“tata, titi, duduga, kalih peryoga dina panalar panaluntikan Sajarah Sunda,,,
• Tata
(aturan léngkah) = tatapakan laku anu kudu napak
kana ugeran aturan talari paranti sangkan teu ngarempak aturan, teu “pamali”
(hasil kalakuan anu sok jadi mamala goréng).Larapan Tata mun nincak di kewan
teu jauh ti sireum hideung ( TATAMAN ) Tataman sipatna sopan unggal amprok
jeung babaturan sok eureun terus pacium bari dieundeuk eundeuk sasalaman
• Titi
(tahapan léngkah) = titincakan laku anu nincak kana
paniatan anu surti jeung nastiti. Larapan Titi mun nincak di kewan teu jauh ti
titinggi ( LELEPEN ) titinggi sipatna rintih, sukuna nu sakitu lobana sauyunan
ngangkat badan titinggi, titinggi sanajan cicing di tempat nu kotor rupana
tetep bersih tur herang gambarana teu kabawa kusakabakaba ajeg panceg dina
kahadean.
• Duduga
(sawangan) = rupaning anu rék dilakonan tinangtu
kudu disawang heula saméméh disorang, sangkan hasilna caina hérang laukna
beunang, anu karasa pikeun kasalametan. (Wiwaha Yuda na Raga). Larapan Duduga
mun nincak di kewan teu jauh ti Haphap, haphap sipatna gedé duduga, ana preuk
eunteup najan tangkal sakitu gedéna sok saperti di eundeuk eundeuk heula bisi
rungkad
• Peryoga
= ukuran kamampuh pikeun ngajurung laku dina hiji
tujuan (kasanggupan anu diukur ku kamampuh). Larapan Peryoga mun nincak di
kewan teu jauh ti Munding rupa munding Lintuh
bayuhyung (ampuh lungguh) waruga sakadang Munding ,Tandukna baplang
(dangah rongkah) gagah tapi sato cicing Dikuah-kieuh (lulah lilah) daek teu jeung ruyang
reying, munding sipatna sabar...
Tidak ada komentar:
Posting Komentar